کد مطلب:280103 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:251
سیمای پیشوایان در قرآن
صدها آیه از قرآن كریم به پیشوایان معصوم از اهل بیت عصمت و طهارت علیهم السلام تأویل و تفسیر شده است كه حتی فهرست آن نیز از حوصله ی این كتاب بیرون است. عبیدالله حسكانی دانشمند معروف اهل سنت در قرن پنجم هجری، كتابی در این رابطه تألیف كرده و آن را «شواهد التنزیل» نام نهاده است. وی 210 آیه از قرآن، در حق امامان معصوم علیهم السلام آورده، كه به استناد 1163 حدیث از طریق علمای خودشان اثبات كرده كه آیه های یاد شده در حق علی بن ابی طالب علیه السلام و یازده فرزند آن بزرگوار نازل شده است. ما در این جا فقط به چند نمونه از آنها برای تبرك اشاره می كنیم و علاقمندان را به مطالعه ی كتاب گرانقدر «شواهد التنزیل» توصیه می كنیم:
1- «یا ایها الرسول! بلغ ما انزل الیك من ربك و ان لم تفعل فما بلغت رسالته، و الله یعصمك من الناس، ان الله لا یهدی القوم الكافرین».
یعنی: «ای پیامبر؟ آنچه از پروردگارت به تو نازل شده تبلیغ كن، اگر
[ صفحه 36]
انجام ندهی، رسالت او را تبلیغ نكرده ای، خداوند ترا از مردم محافظت می فرماید. به راستی خداوند قوم كافر را هدایت نمی فرماید.» [1] .
در این آیه ی شریفه به پیامبر امر شده كه فرمان خدا را برساند و اگر انجام ندهد همه ی زحمات 23 ساله اش تباه شده است. و به او وعده داده شده كه از گزند مردم بدخواه در امان خواهد بود و خبر داده شده كه قوم كافر شایستگی هدایت را پیدا نخواهد كرد.
در این آیه نكاتی چند به چشم می خورد كه در خور اهمیت است.
1- تهدید بی سابقه نسبت به رسول اكرم صلی الله علیه و آله و سلم كه حاكی از اهمیت بی نظیر مورد مأموریت است.
2- تضمین حفاظت از جان پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم در برابر خطرات احتمالی.
3- سلب شایستگی هدایت از كافران.
این آیه به اتفاق مفسران در «حجة الوداع» یعنی آخرین سال زندگی پیامبر اكرم صلی الله علیه و آله و سلم و در حدود 70 روز پیش از رحلت آن حضرت نازل شده است. آنچه مسلم است اینست كه همه ی احكام شریعت تا به آن روز ابلاغ شده بود و چیزی از احكام عالیه ی اسلام ناگفته نمانده بود.
پس چه مطالبی باقی مانده بود كه برای اسلام سرنوشت ساز باشد و جنبه حیاتی داشته باشد، كه اگر آن ابلاغ نمی شد، همه ی زحمات 23 ساله ی پیامبر تباه می شد؟!.
علمای اهل سنت نیز چاره ای نداشتند جز اینكه اعتراف كنند كه این آیه مربوط به مسئله ی رهبری است و متعلق «بلغ» چیزی جز خلافت و ولایت مولای متقیان امیرمومنان علی علیه السلام نمی باشد. [2] .
[ صفحه 37]
2- «الیوم اكملت لكم دینكم و اتمت علیكم نعمتی و رضیت لكم الاسلام دینا».
«یعنی امروز دین شما را كامل نمودم و نعمتم را برای شما به اتمام رسانیدم، و اسلام را به عنوان دین برای شما برگزیدم». [3] .
این آیه كی نازل شده؟! چه روزی دین كامل شد و نعمتها به اتمام رسید؟! آنروز چه چیزی بر احكام قبلی اسلام افزوده شد كه با افزایش آن دین خدا كامل گردید و بدون آن ناقص بود؟!، جای تردید نیست كه این آیه در روز غدیر خم نازل شده و پیامبر اكرم صلی الله علیه و آله و سلم پس از نزول آن، خلافت بلافصل امیرمومنان علیه السلام را اعلام نموده است. [4] .
مشروح داستان غدیرخم را مرحوم علامه ی امینی (رضوان الله علیه) در دائرة المعارف بزرگ «الغدیر» در بیش از 20 جلد از منابع معتبر اهل سنت گرد آورده است.
[ صفحه 38]
3- «یا ایها الذین آمنوا! اطیعوالله و اطیعو الرسول و اولی الامر منكم».
یعنی: «ای كسانیكه ایمان آورده اید از خدا اطاعت كنید، از پیامبر و صاحبان امر كه از شمایند، اطاعت نمایید». [5] .
مطابق صدها روایتی كه از اهل بیت عصمت و طهارت علیهم السلام رسیده است واژه ی «اولی الامر» در این آیه مخصوص دوازده امام معصوم است، و خرد نیز به آن داوری می كند، زیرا در این آیه به صراحت به اطاعت «ولی الامر» امر شده، و اطاعت اولی الامر با اطاعت پیامبر اكرم صلی الله علیه و آله و سلم مقرون گشته است، كه از همین اقتران و عدم تكرار كلمه ی «اطیعوا» نسبت به «اولی الامر» معلوم می شود كه اطاعت «اولی الامر» مثل اطاعت رسول اكرم صلی الله علیه و آله و سلم به طور مطلق واجب است. لذا از این لحاظ و از جهت اینكه امر به اطاعت «اولی الامر» مطلق است، استفاده می شود كه مراد از «اولی الامر» اختصاص به معصوم دارد و شامل غیر معصوم نمی شود. [6] .
در میان صدها آیه ای كه طبق روایات شیعه و سنی به پیشوایان معصوم علیهم السلام تأویل و تفسیر شده، به سه نمونه ی یاد شده بسنده می كنیم و علاقمندان را به كتب تفسیر و حدیث ارجاع می كنیم. و اینك وقت آن فرا رسیده است كه سیمای تابناك آخرین خورشید امامت، یكتا باز مانده از حجتهای حضرت احدیت، واپسین وصی حضرت ختمی مرتبت صلی الله علیه و آله و سلم، حجة بن الحسن المهدی روحی و ارواح العالمین
[ صفحه 39]
لتراب مقدمه الفداء را از دیدگان قرآن و دیگر ادیان آسمانی مورد مطالعه قرار دهیم.
شیراز- محمد خادمی
[ صفحه 43]
1- «یا ایها الرسول! بلغ ما انزل الیك من ربك و ان لم تفعل فما بلغت رسالته، و الله یعصمك من الناس، ان الله لا یهدی القوم الكافرین».
یعنی: «ای پیامبر؟ آنچه از پروردگارت به تو نازل شده تبلیغ كن، اگر
[ صفحه 36]
انجام ندهی، رسالت او را تبلیغ نكرده ای، خداوند ترا از مردم محافظت می فرماید. به راستی خداوند قوم كافر را هدایت نمی فرماید.» [1] .
در این آیه ی شریفه به پیامبر امر شده كه فرمان خدا را برساند و اگر انجام ندهد همه ی زحمات 23 ساله اش تباه شده است. و به او وعده داده شده كه از گزند مردم بدخواه در امان خواهد بود و خبر داده شده كه قوم كافر شایستگی هدایت را پیدا نخواهد كرد.
در این آیه نكاتی چند به چشم می خورد كه در خور اهمیت است.
1- تهدید بی سابقه نسبت به رسول اكرم صلی الله علیه و آله و سلم كه حاكی از اهمیت بی نظیر مورد مأموریت است.
2- تضمین حفاظت از جان پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم در برابر خطرات احتمالی.
3- سلب شایستگی هدایت از كافران.
این آیه به اتفاق مفسران در «حجة الوداع» یعنی آخرین سال زندگی پیامبر اكرم صلی الله علیه و آله و سلم و در حدود 70 روز پیش از رحلت آن حضرت نازل شده است. آنچه مسلم است اینست كه همه ی احكام شریعت تا به آن روز ابلاغ شده بود و چیزی از احكام عالیه ی اسلام ناگفته نمانده بود.
پس چه مطالبی باقی مانده بود كه برای اسلام سرنوشت ساز باشد و جنبه حیاتی داشته باشد، كه اگر آن ابلاغ نمی شد، همه ی زحمات 23 ساله ی پیامبر تباه می شد؟!.
علمای اهل سنت نیز چاره ای نداشتند جز اینكه اعتراف كنند كه این آیه مربوط به مسئله ی رهبری است و متعلق «بلغ» چیزی جز خلافت و ولایت مولای متقیان امیرمومنان علی علیه السلام نمی باشد. [2] .
[ صفحه 37]
2- «الیوم اكملت لكم دینكم و اتمت علیكم نعمتی و رضیت لكم الاسلام دینا».
«یعنی امروز دین شما را كامل نمودم و نعمتم را برای شما به اتمام رسانیدم، و اسلام را به عنوان دین برای شما برگزیدم». [3] .
این آیه كی نازل شده؟! چه روزی دین كامل شد و نعمتها به اتمام رسید؟! آنروز چه چیزی بر احكام قبلی اسلام افزوده شد كه با افزایش آن دین خدا كامل گردید و بدون آن ناقص بود؟!، جای تردید نیست كه این آیه در روز غدیر خم نازل شده و پیامبر اكرم صلی الله علیه و آله و سلم پس از نزول آن، خلافت بلافصل امیرمومنان علیه السلام را اعلام نموده است. [4] .
مشروح داستان غدیرخم را مرحوم علامه ی امینی (رضوان الله علیه) در دائرة المعارف بزرگ «الغدیر» در بیش از 20 جلد از منابع معتبر اهل سنت گرد آورده است.
[ صفحه 38]
3- «یا ایها الذین آمنوا! اطیعوالله و اطیعو الرسول و اولی الامر منكم».
یعنی: «ای كسانیكه ایمان آورده اید از خدا اطاعت كنید، از پیامبر و صاحبان امر كه از شمایند، اطاعت نمایید». [5] .
مطابق صدها روایتی كه از اهل بیت عصمت و طهارت علیهم السلام رسیده است واژه ی «اولی الامر» در این آیه مخصوص دوازده امام معصوم است، و خرد نیز به آن داوری می كند، زیرا در این آیه به صراحت به اطاعت «ولی الامر» امر شده، و اطاعت اولی الامر با اطاعت پیامبر اكرم صلی الله علیه و آله و سلم مقرون گشته است، كه از همین اقتران و عدم تكرار كلمه ی «اطیعوا» نسبت به «اولی الامر» معلوم می شود كه اطاعت «اولی الامر» مثل اطاعت رسول اكرم صلی الله علیه و آله و سلم به طور مطلق واجب است. لذا از این لحاظ و از جهت اینكه امر به اطاعت «اولی الامر» مطلق است، استفاده می شود كه مراد از «اولی الامر» اختصاص به معصوم دارد و شامل غیر معصوم نمی شود. [6] .
در میان صدها آیه ای كه طبق روایات شیعه و سنی به پیشوایان معصوم علیهم السلام تأویل و تفسیر شده، به سه نمونه ی یاد شده بسنده می كنیم و علاقمندان را به كتب تفسیر و حدیث ارجاع می كنیم. و اینك وقت آن فرا رسیده است كه سیمای تابناك آخرین خورشید امامت، یكتا باز مانده از حجتهای حضرت احدیت، واپسین وصی حضرت ختمی مرتبت صلی الله علیه و آله و سلم، حجة بن الحسن المهدی روحی و ارواح العالمین
[ صفحه 39]
لتراب مقدمه الفداء را از دیدگان قرآن و دیگر ادیان آسمانی مورد مطالعه قرار دهیم.
شیراز- محمد خادمی
[ صفحه 43]
[1] مائده: 67.
[2] از جمله ي مدارك و منابع مهم اهل سنت كه تصريح مي كند اين آيه در مورد امامت و ولايت امير مومنان عليه السلام نازل شده، كتابهاي زير است:
1- الدرالمنثور، ج 2 ص 298
2- الخصائص، ص 29
3- اسباب النزول،ص 150
4- فتح القدير، ج 3 ص 57
5- تفسير كبير، ج 3 ص 636
6- الفصول المهمة، ص 27
7- روح المعاني، ج 2 ص 248
8- تفسير المنار، ج 6 ص 463
9- ينابيع المودة، ص 120
10- شواهد التنزيل،ص 193-178.
[3] مائده:3.
[4] در صدها كتاب معتبر اهل سنت آمده است كه اين آيه روز عيد غديرخم، در سرزمين غدير (جحفه ي امروز)، و در رابطه با اعلام خلافت حضرت علي عليه السلام نازل شده است. و اينك به چند نمونه اشاره مي شود:
1- الاتقان، ج 1 ص 31
2-الدرالمنثور، ج 2 ص 259
3- تاريخ بغداد، ج 8 ص 290
4- العمده (ابن مغازلي) ص 52
5- شواهد التنزيل، ص 160-156
6- المناقب، ص 94-80
7- تذكرة الخواص، ص 18
8- فرائد السمطين، ج 1 ص 73
9- تاريخ ابن كثير، ج 5 ص 210
10- تفسير ابن كثير، ج 2 ص 14.
[5] نساء: 59.
[6] آية الله صافي (دبير فقهاي نگهبان) مي نويسد: تفسير اولي الامر در اين آيه بر غير ايشان هر كس باشد حتي «فقها» تفسير به رأي و مورد تهديد «من فسر القرآن برأيه القرآن فليتبوء مقعده من النار» مي باشد.(معرفت امام ص 59).